تأثیر مصرف بر رفاه انسان: چالشی در برابر اقتصاد متعارف

نظریه‌های اقتصاد متعارف بیان می‌کنند که افزایش مصرف می‌تواند رفاه (هم رفاه عینی و هم رفاه ذهنی) افراد را افزایش دهد اما مطالعاتی که اخیرا توسط اقتصاددانان شادکامی انجام شده‌اند خلاف آنرا بیان می‌کنند. در واقع مطالعات در این حوزه نشان می‌دهند که اگر افراد پول خود را صرف خریدهای تجربه‌ای کنند رفاه ذهنی بیشتری را به‌دست می‌آورند. اما تقسیم‌بندی مصارف براساس تجربه‌ای و مادی منجر به عدم توجه به انگیزه اصلی انجام مصارف می‌شود. برای پرهیز از این مشکل، در این مقاله مصارف افراد براساس انگیزه‌ی انجام آن‌ها به شش گروه مختلف تقسیم شده و سپس با کمک مشاهدات و داده‌های به‌دست آمده از تکمیل پرسش‌نامه توسط ساکنین بالای 20 سال شهر تهران و با استفاده از آزمون­ t تک نمونه­ای و رگرسیون چند متغیره در نرم­افزار SPSS22 تأثیر مصرف بر رفاه افراد به لحاظ تجربی مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته است. نتایج این تحقیق نشان می‌دهند که اولاً، استفاده­ صرف از شاخص­های ذهنی و یا عینی رفاه به تنهایی نمی­تواند بینش مناسبی از وضعیت جامعه بدهد چرا که به خوبی این امکان وجود دارد که این شاخص­ها تحت تأثیر برخی متغیرها، از یکدیگر فاصله بگیرند. ثانیاً، برخلاف عقیده­ی برخی اقتصاددانان، مبنی بر این‌که مصرف بیشتر برای افزایش رفاه جامعه ضروری است، همه­ی انواع مصرف نه تنها نمی‌توانند رفاه ذهنی افراد را افزایش دهند، بلکه ممکن است در تأمین نیازهای اساسی افراد هم ناتوان باشند. از این‌رو به نظر می­رسد که لازم است تحقیقات بیشتری در این حوزه انجام شود.